زنجره مو و راه های درمان آن

زنجره مو با نام Kol alhageus Psalmocharias یکی از آفات اصلی تاکستان های ایران است. این آفت تقریبا در تمام مناطق زیر کشت مو فعالیت دارد. حدود ۱۵۰۰ گونه زنجره در جهان وجود دارد و غالباً در مناطق معتدل گرم تا گرمسیری سکونت دارند. زنجره از آفات مهم باغات انگور می باشد ولی میزبانان دیگری مانند گردو، سنجد، هلو، زردآلو، سیب، آلبالو، پست، انار، گلابی و گاهی درختان غیر مثمر مانند زبان گنجشک، نارون، سپیدار، نسترن و تبریزی را نیز مورد حمله قرار داده و به آنها خسارت جدی وارد می کند.

زنجره مو چیست؟

زنجره مو از طريق مکيدن شيره گياهی در منطقه ريشه توسط پوره ها و همچنين ايجاد شکاف و تخمگذاری در داخل شاخه های يکساله و به ندرت دو ساله توسط حشرات ماده بالغ صورت می گيرد.

تخمگذاری آفت روی سرشاخه ها، باعث قطع يا ايجاد اختلال در آوندهای آبکش شده و در نهايت موجبات ضعف و سستي و در نهایت مرگ درختان انگور را فراهم مي کند. خسارت آن در برخي از مناطق موکاری به ۹۰ درصد مي رسد.

زنجره مو در درختان مثمر به مو، سيب، آلبالو، به، هلو، انار، گلابي و سنجد و در درختان غير مثمر به سپيدار، زبان گنجشك، نارون، نسترن، ابريشم، ازگيل ژاپني و تبريزي خسارت ميزند.

زنجره گونه فلاوا در درختان مثمر به هلو، به، زردآلو، بادام، گردو، آلبالو،گلابي، آلو و سيب و در درختان غير مثمر به بلوط، اقاقيا، سرو نقره اي همچنين در گياهان علفي به علف هاي هرز شيرين بيان و تلخ بيان خسارت مي زند.

چرخه زندگی آفت زنجره:

این آفت دارای سه مرحله زیستی حشره کامل، پوره و تخم می باشد. حشره کامل زنجره به رنگ سبز روشن با چشم های سیاه و قهوه ای به طول 20 تا 28 میلی متر، با بال های توری و شفاف می باشد. تخم های این حشره سفید رنگ، بیضی شکل با انتهای کمی باریک می باشد.

پوره های این حشره که در زیر خاک فعالیت دارند و از ریشه تغذیه می کنند که اغلب به رنگ صورتی با چشم های قرمز، با طول تقریبا 3 میلی متر هستند. پاهای جلویی پوره ها از نوع کننده می باشد و پاهای وسطی و عقبی جهت راه رفتن می باشد.

نحوه خسارت زنجره مو:

خسارت اصلی این آفت در مرحله پورگی آن است که حدود 4 سال طول می کشد و در این مرحله پوره ها از ریشه درخت تغذیه می کنند. خسارت حشرات بالغ نیز از طریق تخم ریزی روی شاخه ها و قطع آوندها می باشد. علائم خسارت شامل کاهش ارتفاع گیاه، کاهش اندازه و  زردی برگ ها و کاهش شدید اندازه خوشه ها و حبه ها می باشد.

بوته های شدیدا آلوده خشک می شوند و در شاخه هایی که تخم ریزی آفت صورت گرفته، جریان شیره گیاهی دچار اختلال شده و رشد شاخه متوقف می گردد. ظهور حشرات بالغ از خرداد ماه آغاز شده و بسته به شرایط آب و هوایی هر منطقه تا مهر ماه ادامه می یابد.

وش های زراعی:

• اصلاح بافت خاک
• تا حد ممکن احداث باغ انگور در خاک هایی با بافت سبک
• یخ آب زمستانه با هدف خفگی و کاهش پوره ها در زمستان
• بیل زدن پای درختان در زمستان به منظور از بین بردن دالان های آفت و آسیب زدن به پوره ها
• قطع شاخه های آلوده به تخم. بهترین و موثرترین راه مبارزه با این آفت قطع و نابودکردن شاخه‌ های تخم‌ ریزی شده در زمان تخم‌ ریزی (شهریور تا مهر) است.
• از بین بردن علف های هرز در باغ و اطراف آن
• تقویت درختان به وسیله کودهای مورد نیاز و داشتن برنامه غذایی اصولی

• روش های شیمیایی:

  بهترین زمان مبارزه شیمیایی در ماه های مرداد و شهریور است که فعالیت پوره ها در قشر سطحی خاک می باشد. به علاوه در این موقع تعداد زیادی پوره های سن چهارم در حال کامل شدن و خروج از خاک هستند. سمپاشی می تواند در سه مرحله پای بوته های مو علیه پوره های درون خاک، سم پاشی سطح خاک هنگام خروج پوره ها و سمپاشی علیه زنجره های بالغ صورت بگیرد.

  • کنار زدن خاک سطحی تا عمق 10 تا 30 سانتی متری علاوه بر کمک به حذف فیزیکی و مکانیکی پوره ها با بالا بردن تاثیر سم بر پوره های موجود در لایه های عمقی تر خاک کمک می کند.
  • سم کنفیدور یا ایمیداکلوپراید به میزان 30 سی سی در 20 لیتر آب برای هر درخت. کاربرد این سم از طریق خاک در سطح سایه انداز درخت مو،  قبل از آغاز پرواز حشرات کامل زنجـره در اواخـر بهار با کنار زدن خاک پای درخت نیز تا حدودی در کنترل این آفت موثر می باشد.