سنک پنبه و راه های کنترل آن

مقدمه

سنک سبز پنبه یا سنک غوزه پنبه یکی از آفات مهم مزارع پنبه می باشد. این آفت در اکثر مناطق پنبه کاری کشور مشاهده می شود. از سال ۱۳۵۶ تاکنون در مزارع پنبه استان گلستان و سایر استان ها خسارت می زند.

سنک پنبه در شهریور ماه ۱۴۰۳ در خراسان رضوی بخصوص شهرستان سرخس طغیان کرد.

تعداد سه گونه سنک در مزارع پنبه شناسایی شده که عبارتند از:
Creontiades pallidus و Adelphocoris lineolatus و Lygus rugulipennis که گونه غالب در مزارع پنبه C.pallidusمی باشد.

پنبه گیاهی گرمادوست با میوه ای از نوع کپسول یا غوزه می باشد. گیاه پنبه نیازمند نور فراوان است. کمبود نور می تواند باعث افزایش رشد رویشی و کاهش تولید غوزه در پنبه شود. در برخی از مناطق ایران کاشت پنبه از گذشته، بسیار رواج داشته است. پنبه از جمله محصولاتی است که از زمان جوانه زنی بذر تا بعد از برداشت محصول می تواند مورد حمله آفات قرار بگیرد.

میزبان

میزبان های آن در روی پنبه، یونجه، سیب زمینی، کلزا، چغندر قند، آفتابگردان، سورگوم، ذرت، لوبیا، گوجه فرنگی وعلف های هرز برگ پهن نظیر پنیرک، ختمی، قوزک، گاوپنبه، آتریپلکس و یونجه وحشی می باشد. در هوای گرم آفتابی سنک های غوزه پنبه بسیار فعال می شود. بیشترین تراکم سن روی بوته هایی که دارای اعضای میوه دهنده هستند، دیده می شوند. در هوای ابری و خنک سن ها فعالیتی ندارند و در پشت برگ ها استراحت می کنند.

چرخه زندگی

این آفت همانند سایر افراد خانواده Miridae زمستان را به صورت تخم سپری کرده و پوره ها اوایل تا اواسط خرداد از تخم های زمستانگذران خارج می شوند.

این آفت با ظهور غنچه و گل در مزارع پنبه از اوایل تیر ماه و تا پایان فصل زراعی در مزارع فعالیت دارد. سنک پنبه زمستان را به صورت تخم در داخل ساقه ها می گذراند. تخم ها تک تک یا ردیفی بشکل استوانه ای و به طول ۱.۲تا ۱.۴میلی متر می باشد. آفت دارای ۵ سن پورگی می باشد. طول دوره یک نسل ۲۷ تا ۳۷ روز می باشد. این آفت در سال ۴ تا ۶ نسل ایجاد می کند.

شکل شناسی

حشرات کامل به رنگ سبز روشن در ابتدا و سپس سبز کمرنگ متمایل به زرد، اندازه طول بدن در نرها ۶ تا ۷ میلی متر و ماده ها کمی کوچکتر۵.۵ تا ۶.۵میلی متر، طول شاخک ها تقریبا برابر طول بدن می باشد. سر مثلثی شکل با چشم های واضح و برجسته، که نقاط فرورفته منظمی روی سر مشهود است. نوک سپرچه دارای یک لکه سیاه می باشد. شاخک ها چار مفصلی ، بند اول کمی بلندتر از طول سر ، بندهای دوم و سوم بلند تر از بقیه، بند آخر قهوه ای مایل به زرد می باشد. خرطوم چهار بندی و در حال استراحت بین ران ها قرار می گیرد. سطح شکم نسبت به سایر اعضاء بدن سبز رنگ تر است.ماده ها دارای تخم ریز به شکل T در قسمت تحتانی شکم (بند ۷ و ۸شکم) می باشد.

نحوه خسارت سنک پنبه

این سن با شروع تشکیل اعضاء زایشی گیاه پنبه و تا پایان عملیات برداشت از اعضاء میوه دهنده تغذیه کرده و موجب ریزش غنچه و قوزه جوان می شود.

حشرات کامل وپوره ها با تغذیه از شیره گیاهی سبب ریزش غنچه ها و غوزه های جوان می شوند. در اثر مکیدن شیره گیاهی توسط سنک ها و عکس العمل گیاه محل مکش به صورت لکه های تیره نمایان می شود. بعضا تعداد این لکه ها روی قوزه ها زیاد می باشد و سبب بد شکفته شدن قوزه های رسیده می گردد. در صورت تراکم بالای جمعیت آفت در مزارع پنبه در صورت مبارزه نکردن برعلیه آن باعث بد باز شدن غوزه ها و تاثیر منفی روی کیفیت الیاف پنبه می شود.

سنک های بالغ از مزارع ذرت نیز تغذیه می کنند. مراحلی از زندگی آفت درمزارع یونجه می گذرد به همین علت به سنک سبز یونجه نیز معروف می باشد. پوره ها به رنگ سبز و زرد رنگ نمایان می شود.

مبارزه و کنترل سنک پنبه

• کاشت گیاهان تله مثل ذرت در حاشیه مزرعه پنبه
• وجین علف های هرز
• برداشت به موقع محصول
• از بین بردن بقایای بوته های پنبه بعد از برداشت محصول
• جهت کنترل شیمیایی می توانید از سمومی مثل متاسیستوکس، کنفیدور و فن والریت تحت نظر کارشناس استفاده کنید.

سموم توصیه شده در زراعت پنبه برای مبارزه با سنک پنبه شامل اکسی دی متون متیل (متاسیستوکس) به میزان ۱ لیتر در هکتار و یا ایمیدیا کلوپراید(کنفیدور) به میزان ۲۵۰ سی سی در هکتار می باشد. دقت کنید که سموم ذکر شده برای استفاده خانگی توصیه نمی شود و صرفا جهت مبارزه با این آفت در مزارع پنبه می باشد.