مقدمه
علائم کمبود عناصرغذایی در خیار:علائم اختلالات تغذیه ای خیار گلخانه ای، اغلب روی برگ‌ها و میوه ها ظاهر می‌شوند. برای مثال دو نمونه از عمومی ترین اختلالات تغذیه ای خیار کمبود پتاسیم و بوراست که اولی سبب زرد شدن فواصل بین رگ برگ‌ها در برگ‌های مسن تر و دومی سبب رگه‌ای و چوب پنبه‌ای شدن پوست میوه می‌شود.
همچنین استفاده زیاد ازکودهای کشاورزی باعث ظاهری پژمرده، برگ‌های چرمی و ایجاد یک نوار زرد رنگ حاشیه‌ای در برگ‌های مسن تر می شود. لذا مصرف کود باید براساس آزمایش منظم خاک و برگ گیاه باشد و نباید بر اساس نظر تجربی باشد.
گلخانه داران اغلب به علائم کمبود در برگ‌ها توجهی ندارند. در حالیکه این علائم قبل از ظهور، باعث کاهش کیفیت و عملکرد محصول می شوند و هنگام ظهور علائم کمبود بیانگر تشدید مشکلات تغذیه ای در گیاه است.
بنابراین باید هنگام ظهور اولین علائم، مشکل را شناسایی و اختلال تغذیه‌ای را کنترل کرد و از توسعه و تشدید آن جلوگیری نمود. اگر چه کنترل کاهش تولید، بطور کامل امکان پذیر نیست. علائم برگی، سریع‌ترین روش در تشخیص اختلالات تغذیه ای گیاه هستند. گیاهان برای هر مشکل، با توجه به شدت و ضعف آن از خود علائم خاص نشان می‌دهند. لذا با تشخیص به موقع و صحیح این علائم، کنترل اختلالات تغذیه‌ای امکان پذیر است.
عناصر غذایی پرمصرف:
عناصر پر مصرف شامل: نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد است. که گیاه به میزان زیادی از این عناصر ضروری نیاز دارد. کمبود هر یک از این عنصرها باعث کمبود عناصر غذایی در خیار می‌شود.
کمبود نیتروژن در خیار:
مشارکت در رشد رویشی و فتوسنتز از عمده ترین نقش‌های ازت است.
علائم کمبود نیتروژن در خیار:
کوچک شدن اندازه بوته و برگ‌ها
رنگ پریدگی برگ‌های پایین بوته
زرد شدن برگ‌های پایین بوته و رنگ پریده شدن کل بوته در اثر تشدید کمبود
متوقف شدن رشد برگ‌های جوان
کوتاه شدن، ضخیم شدن و رنگ پریده شدن میوه
درمان کمبود نیتروژن در خیار:
- استفاده از کودهایی مانند: کود npk، نیترات کلسیم، پتاسیم نیترات
کمبود فسفر در خیار:
فسفر در ریشه‌زایی و رشد اندام زایشی مشارکت دارد.
علائم کمبود فسفر در خیار:
- متوقف شدن رشد
- کوچک شدن برگ‌ها
- کوتاه شدن گیاه
- زرد شدن برگ‌های مسن
- پدیدار شدن لکه‌های سوختگی در بین رگبرگ‌ها
- سبزه تیره مایل به خاکستری شدن برگ‌ها در اثر تشدید کمبود
درمان کمبود فسفر در خیار:
استفاده از کودهایی مانند: مونو پتاسیم فسفات، NPK
خرید کود 10 52 10 و استفاده از آن
کمبود پتاسیم در خیار:
پتاسیم در سوخت و ساز ازت، تشکیل دیواره سلولی، افزایش مقاومت در برابر تنش‌ها و بیماری‌ها، تنظیم عملکرد روزنه‌ها، خوش طعم و رنگ شدن میوه نقش دارد.
علائم کمبود پتاسیم در خیار:
- کوتاه شدن فاصله میان گره‌ها
- زرد شدن برگ‌ها
- زرد شدن و سوختگی حاشیه برگ‌های مسن
- متورم شدن انتهای میوه
- کاهش کیفیت میوه
- کوتاه و چاق شدن میوه
درمان کمبود پتاسیم در خیار:
- استفاده از کودهایی مانند: فسفات پتاسیم، سولفات پتاسیم منیزیم، سولفات پتاسیم،کود کامل
-
کمبود کلسیم در خیار:
کلسیم در استحکام دیواره سلولی، کاهش حساسیت به بیماری‌ها، تقسیم سلولی و کیفیت میوه تاثیر دارد.
علائم کمبود کلسیم در خیار:
- پدیدار شدن لکه‌های سفید و روشن در میان رگبرگ‌ها و نوک برگ‌ها
- زرد شدن و ظهور کلروز در میان رگبرگ‌ها
- متوقف شدن رشد بوته
- کوتاه شدن فاصله میان گره‌ها در قسمت جوانه انتهایی
- کوچک ماندن برگ‌های جوان
- قهوه‌ای شدن حاشیه برگ‌ها
- پیچیده شدن حاشیه برگ‌های جوان به سمت بالا
- پیچیده شدن حاشیه برگ‌های مسن به سمت پایین
- بی طعم شدن میوه
- کاهش کیفیت میوه
- کاهش زمان انبارداری میوه
درمان کمبود کلسیم در خیار:
- استفاده از کودهایی مانند: کلسیم پلی سولفیت
- حرید کود نیترا کلسیم و استفاده از آن
- آبیاری برنامه‌ریزی شده و کنترل شوری خاک
کمبود گوگرد در خیار:
از آنجایی که گوگرد در ساختار آمینو اسیدها که واحدهای سازنده پروتئین‌ها هستند حضور دارد، می‌توان گفت که گوگرد در ساخت پروتئین‌ها و آنزیم‌ها دخیل است.
همچنین ویتامین‌های تیامین و بیوتین از گوگرد استفاده می‌کنند، بنابراین این عنصر نقش کلیدی در متابولیسم گیاه دارد. از این رو، کمبود گوگرد منجر به کمبود پروتئین می‌شود.
علائم کمبود گوگرد تقریبا مشابه علائم کمبود نیتروژن است. اما از آنجایی که گوگرد در گیاه تحرک کمی دارد، علائم کمبود آن ابتدا در برگ‌های تازه تشکیل شده و جوان ظاهر می‌شود. در صورتی که علائم حاصل از کمبود نیتروزن در برگ‌ها مسن ظاهر می‌شود.
علائم کمبود گوگرد در خیار:
- زرد شدن بین رگبر‌گ‌های برگ‌های جوان
- زرد شدن رگبرگ‌ها در ادامه روند کمبود
- کاهش کیفیت محصول
درمان کمبود گوگرد در خیار:
استفاده از کودهایی مانند: گوگرد مابع، سولفات کلسیم، سولفات آمونیوم
کمبود آهن در خیار:
حضور آهن برای سنتز کلروفیل، تنفس و فعال‌سازی چند آنزیم ضروری است. عواملی مانند قلیایی بودن خاک، زهکشی ضعیف، شرایط غرقابی و زیاد بودن عنصر منگنز در خاک سبب کمبود آهن در گیاه می‌شود.
علائم کمبود آهن در خیار:
- زرد شدن برگ‌های بالایی بوته
- متوقف شدن رشد
- رنگ پریده شدن رگبرگ‌ها در صورت ادامه یافتن کمبود
- دوکی شدن نوک شاخه انتهایی
- سوخته شدن برگ‌ها در اثر تشدید کمبود
- خمیده شدن قسمت بالایی بوته
درمان کمبود آهن در خیار:
استفاده از کودها، مانند: سولفات آهن
استفاده از کلات آهن
تنظیم PH
تهویه مناسب
