علائم کمبود کلسیم در پسته و راه های درمان آن
مقدمه
تغذیه مناسب درختان پسته یکی از عوامل کلیدی در بهبود کیفیت و کمیت محصول نهایی است. کمبود هر یک از عناصر غذایی می‌تواند تاثیرات منفی بر رشد و باردهی این درختان داشته باشد.
تغذیه مناسب و متعادل گیاهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که تاثیر مستقیم بر رشد، سلامت و بهره‌وری آنها دارد. درختان پسته نیز از این قاعده مستثنی نیستند و تامین عناصر غذایی ضروری برای آنها نقش حیاتی در بهبود کیفیت و کمیت محصول نهایی ایفا می‌کند. کمبودهای شدید عناصر غذایی در گیاهان، به ویژه در درختان پسته، به صورت علائم مختلفی قابل مشاهده است که می‌توان به مواردی چون تغییر رنگ برگ‌ها، سوختگی حاشیه برگ‌ها، توقف رشد جوانه‌های انتهایی، تغییر شکل و اندازه میوه‌ها، کاهش عملکرد، زودرسی یا دیررسی محصولات، کوچک شدن میوه‌ها، نارسایی در رشد کلی گیاه، کاهش گسترش ریشه‌ها و کاهش خاصیت انبارداری میوه‌ها اشاره نمود.
شناخت دقیق و به موقع علائم کمبود عناصر غذایی و اقدامات مناسب برای جبران این کمبودها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این امر نه تنها به بهبود رشد و توسعه درختان پسته کمک می‌کند، بلکه منجر به افزایش بهره‌وری و کیفیت محصول نهایی نیز می‌شود. در این مقاله، به بررسی جامع علائم کمبود عناصر غذایی مختلف در درختان پسته و راهکارهای موثر برای مقابله با این کمبودها می‌پردازیم. هدف ما ارائه اطلاعات کاربردی و علمی است تا کارشناسان و کشاورزان بتوانند با بهره‌گیری از این دانش، مزارع خود را به بهترین نحو ممکن مدیریت کنند و از سلامت و باردهی درختان پسته اطمینان حاصل نمایند.
کلسیم یکی از عناصر پرمصرف در گیاهان است. در درختان پسته، عنصر کلسیم بیش‌تر از سایر عناصر پرمصرف موردنیاز است. بر این اساس گیاه به‌طور مداوم به آن احتیاج دارد و باید دائماً در اطراف ریشه جریان داشته باشد.
نقش کلسیم در درختان پسته
کلسیم به عنوان یک عنصر ساختاری، در ساخت و تقویت دیواره سلولی نقش حیاتی دارد. این عنصر به حفظ یکپارچگی سلول‌های گیاهی کمک می‌کند و باعث استحکام بافت‌ها می‌شود. همچنین، کلسیم در تنظیم فعالیت‌های آنزیمی و تعادل یون‌ها در سلول‌های گیاهی نقش دارد. این عنصر باعث بهبود انتقال مواد مغذی و آب در گیاه می‌شود و به توسعه سالم ریشه‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، کلسیم در بهبود کیفیت میوه‌ها و افزایش ماندگاری آنها نقش موثری دارد.
کلسیم در استحکام و تشکیل پوسته استخوانی پسته (ساختار پوسته خارجی پسته) و همچنین در ماندگاری محصول نقش بسیار مهمی دارد. درواقع می‌توان گفت؛ کلسیم به تشکیل پوسته سفت و باکیفیت بافت خارجی استخوانی پسته، کمک می‌کند. یکی کارکردهای مهم کلسیم در پسته کاهش تنش و افزایش مقاومت درخت نسبت به شرایط محیطی است، همچنین باعث افزایش اندازه و یکدست شدن خوشه پسته می‌شود. استفاده از کود کلسیم و نیترات کلسیم به صورت محلولپاشی و آبیاری بهترین گزینه برای رفع نیاز کلسیم پسته است.
علائم کمبود کلسیم در درخت پسته
- کمبود کلسیم یا عدم تعادل با منیزیم باعث عارضه لکه پوست استخوانی می‌شود.
- عارضه بدشکلی شدن میوه پسته
- آفتاب سوختگی
- سرسوختگی نوک پسته
- نرم شدن پوست پسته
چه زمانی از کلسیم در درختان پسته استفاده شود؟
تأمین کلسیم در درختان پسته به دو روش: محلولپاشی و مصرف خاکی صورت میگیرد. به دلیل اینکه کلسیم از مهم‌ترین عناصر ضروری در درخت پسته است، مصرف آن تنها به صورت محلولپاشی کافی نیست و حتماً باید مصرف خاکی هم داشته باشد.
حداکثر جذب ریشه‌ای کلسیم، بعد از برداشت محصول (شهریور یا مهر) و یا در زمان استارت درختان (اوایل اسفند و فروردین) اتفاق می‌افتد، زیرا جذب کلسیم در درخت پسته توسط تارهای کشنده صورت میگیرد؛ در این زمان هنوز نوار کاسپاری تشکیل نشده و درخت در حال ریشه‌زایی و تشکیل تارهای کشنده است.
محلولپاشی کلسیم قبل از بیدار شدن درخت
در اواخر اسفندماه قبل از بیدار شدن درخت، هنگام تغذیه آب استارت درخت پسته، استفاده از نیترات کلسیم به‌صورت کود آبیاری توصیه می‌شود.
محلولپاشی کلسیم در درخت پسته زمان تورم جوانه‌ها
از کلات کلسیم، آمینوکلات کلسیم به‌خصوص بور هنگام تورم جوانه‌ها (بور در انتقال کلسیم در گیاه مؤثر است)، به‌صورت محلولپاشی توصیه می‌شود.
محلولپاشی کلسیم زمان تشکیل پسته- عدسی شدن (ارزنی شدن)
بهترین زمان محلولپاشی کلسیم نیز بعد از ارزنی شدن دانه‌ها و تا تشکیل پوسته استخوانی است زیرا حرکت کلسیم درون گیاه بسیار کند است، بنابراین در اردیبهشت‌ماه که به‌تدریج برگ‌های پسته ظاهر می‌شوند و رشد شاخه و برگ‌ها با میوه درخت سریع می‌شود؛ کلسیم نمی‌تواند خود را به مناطق رشد برساند درنتیجه رقابت برای دریافت کلسیم ایجاد می‌شود. در این زمان مصرف کود کلسیم به‌صورت محلولپاشی از عارضه لکه استخوانی پسته جلوگیری می‌کند.در این مرحله نیز استفاده از جلبک دریایی به همراه کلسیم به رشد بهتر و یکدست شدن خوشه میوه کمک می‌کند.
مصرف اسیدآمینه به همراه کلسیم به جذب بهتر، کاهش تنش‌های محیطی و جلوگیری از عارضه شترگربه‌ای (تنک شدن خوشه) کمک می‌کند.
محلولپاشی کلسیم در درخت پسته بعد از برداشت
محلولپاشی کلات کلسیم یا آمینو کلات کلسیم بعد از برداشت توصیه می‌شود.همچنین بعد از برداشت، بیشترین جذب ریشه‌ای کلسیم در شهریور یا مهرماه اتفاق می‌افتد به همین علت در این زمان از نیترات کلسیم به‌صورت کود آبیاری یا سرپاش استفاده می‌شود. میزان استفاده از نیترات کلسیم از 25 تا 100 کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود.
