پژمردگی ورتیسلیومی سیب زمینی و راه های درمان آن

علت پژمردگی ورتیسیلیومی:

پژمردگی ورتیسیلیومی (Verticillium wilt) یک بیماری گیاهی است که توسط قارچ‌های جنس Verticillium ایجاد می‌شود. این قارچ‌ها به گیاهان حمله کرده و ریشه‌ها را تخریب می‌کنند، به عبارت دیگر سیستم آوندی گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این بیماری معمولاً اثرات منفی بر رشد و توسعه گیاهان دارد و ممکن است باعث رژه‌ها، زردی برگ‌ها، و پژمردگی ساقه‌ها شود.

پژمردگی ورتیسیلیومی سیب زمینی(Verticillium wilt) به عنوان یک بیماری گیاهی توسط دو گونه قارچ از جنس Verticillium به نام‌های Verticillium dahliae و Verticillium albo-atrum ایجاد می‌شود. این دو گونه قارچ به طور معمول در خاک و در محیط‌های مربوط به گیاهان زندگی می‌کنند. علت اصلی پژمردگی ورتیسیلیومی به موارد زیر برمی‌گردد:

1. نفوذ به ریشه‌ها: قارچ‌های Verticillium از طریق ریشه‌های گیاه به داخل گیاه نفوذ می‌کنند. این نفوذ معمولاً از طریق آسیب‌های ریشه‌ها یا از طریق ریشه‌های موجود در خاک اتفاق می‌افتد.
2. تشکیل ساقه‌های فندقی: بعد از نفوذ به داخل گیاه، قارچ‌های Verticillium تشکیل ساقه‌های فندقی (hyphae) در دستگاه رسانای گیاهی ایجاد می‌کنند. این ساقه‌های فندقی باعث اختلال در حرکت مواد مغذی و آب در گیاه می‌شوند.
3. تولید توکسین‌ها: این قارچ‌ها توکسین‌هایی تولید می‌کنند که باعث ایجاد اختلال در ساختار و عملکرد گیاه می‌شوند. این توکسین‌ها باعث تجمع مواد زائد در انسجام سلولی گیاه می‌شوند و از رساندن مواد مغذی به بخش‌های مختلف گیاه جلوگیری می‌کنند.
4. تشکیل جلامیدها: در مراحل پایانی زندگی، این قارچ‌ها جلامیدها را تشکیل می‌دهند که می‌توانند در خاک بمانند و برای سال‌ها در آنجا بقا کنند. این جلامیدها می‌توانند منبعی برای آلودگی بیشتر گیاهان در آینده باشند.

بیولوژی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی:

چرخه زندگی اساسی در همه گونه‌های بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی مشابه است. ورتیسیلیوم داهلیا به عنوان میکرواسکلروتیا، ساختارهای کوچکی هستند که می توانند دمای بالا و پایین و کم آبی را تحمل کنند و به مدت طولانی (سالها) در خاک زنده بماند. برخی از ویژگی های بیولوژیکی این بیماری در پایین بصورت مختصر بیان می شود:

• دمای مطلوب ورتیسیلیوم آلبوتروم ۲۱ درجه سانتیگراد است و رشد آن در دمای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد متوقف می‌شود، در حالی که ورتیسیلیوم داهلیا دارای دمای مطلوب در حدود ۲۵-۲۷ درجه سانتی گراد است.
• گونه های بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی در خاک و بقایای محصول آلوده به عنوان میکرواسکلروتیا و در میزبانهای علف هرز بدون علامت زنده می مانند. عفونت به طور کلی از طریق زخم‌های ریشه ناشی از کشت، تشکیل ریشه ثانویه یا تغذیه انگلی گیاه رخ می دهد. هر دو گونه قادر به زنده ماندن طولانی مدت در خاک هستند.
• گیاهان به شدت آلوده به سرعت تسلیم می‌شوند و اگر حذف نشوند، می توانند این چرخه را تکرار کنند و بیماری را انتقال دهند. این بیماری می‌تواند از ریشه به ریشه و از طریق بذر آلوده (تا ۱۳ ماهگی) منتقل شود.
• بیماری قارچی ورتیسیلیومی در اواسط تابستان بروز کرده و در اواخر تابستان شدید می‌شود. متاسفانه بیماری به طور نهفته می‌تواند چند سال در ریشه زنده بماند.

علائم پژمردگی ورتیسیلیومی:

علائم پژمردگی ورتیسیلیومی (Verticillium wilt) ممکن است بسته به نوع گیاه و شرایط محیطی متغیر باشند، اما در کل علائم اصلی این بیماری عبارتند از:

1. پژمردگی سریع برگ‌ها: یکی از نخستین علائم پژمردگی ورتیسیلیوم، پژمردگی سریع برگ‌ها است. برگ‌های گیاه از لبه‌ها به سمت مرکز رو به پایین پژمرد می‌شوند. این پژمردگی به طور تدریجی گسترش می‌یابد.
2. زردی برگ‌ها: برگ‌های متأثر ابتدا به رنگ سبزی خود از دست می‌دهند و سپس به رنگ زرد تا قهوه‌ای تغییر می‌کنند.
3. پژمردگی ساقه‌ها: ساقه‌های گیاه نیز ممکن است پژمردگی کنند و به سمت پایین خم شوند. این پژمردگی معمولاً در ساقه‌های بالایی گیاه شروع می‌شود و به سمت پایین پیش می‌رود.
4. مرگ قسمت‌های گیاه: در موارد شدیدتر، گیاه ممکن است قسمت‌هایی از ساقه یا سیستم ریشه خود را از دست بدهد و به مرور کلیه گیاه ممکن است بمیرد.
5. کاهش در رشد و عملکرد: پژمردگی ورتیسیلیوم باعث کاهش رشد و عملکرد گیاه می‌شود و ممکن است تولید میوه‌ها و محصولات گیاهی را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم پژمردگی ورتسلیومی درسیب زمینی:

در سیب‌زمینی و سایر سبزی‌ها از خانواده سیب‌زمینیان، اولین علامت معمولاً زردی برگ‌های پایین و پژمردگی بعدازآن است. روی برگ‌ها مناطقی از بافت قهوه‌ای مرده که با مناطق بزرگ‌تر زردرنگ احاطه‌شده‌اند، ایجاد می‌شود. این علائم ممکن است فقط در یک‌طرف گیاه ظاهر شوند. تغییر رنگ قهوه‌ای داخل ساقه هم یک نشانه از پژمردگی ورتیسیلیوم است – یک ساقه را قطع کنید و برای بررسی آن را به طول برش دهید.

شرایط رشد قارچ پژمردگی ورتیسلیومی سیب زمینی:

قارچ‌های جنس Verticillium، اغلب به عنوان قارچ‌های خاکزی شناخته می‌شوند و برخی از شرایط مناسب برای رشد آنها عبارتند از:

1. خاک آلوده: قارچ‌های ورتیسیلیوم به طور عمده در خاک‌های آلوده به این قارچ رشد می‌کنند. بنابراین، وجود قارچ در خاک و مواد آلی در آن می‌تواند شرایط مناسبی برای رشد و تکثیر آنها فراهم کند.
2. رطوبت مناسب: قارچ‌های ورتیسیلیوم به رطوبت مناسب نیاز دارند. رطوبت در خاک و محیط اطراف، رشد این قارچ‌ها را تسهیل می‌کند.
3. دمای مناسب: دما نیز تأثیر مهمی بر رشد و تکثیر قارچ‌های ورتیسیلیوم دارد. دمای زیرین برای رشد آنها حدود 10-15 درجه سانتیگراد و دمای بالاترین برای رشد آنها حدود 30-32 درجه سانتیگراد است.
4. مواد آلی قابل تجزیه: وجود مواد آلی قابل تجزیه در خاک می‌تواند منابع تغذیه اضافی برای قارچ‌های ورتیسیلیوم فراهم کند. این مواد آلی معمولاً از باقی‌مانده گیاهان، کودهای آلی، و مواد آلی خاکی تشکیل می‌شوند.
5. تغذیه مناسب: برای رشد قارچ‌های ورتیسیلیوم، تغذیه مناسب و در دسترس باید موجود باشد. این قارچ‌ها به طور عمده از ترکیبات آلی و نیتروژن استفاده می‌کنند.

گیاهان میزبان ورتیسیلیوم

میزبان‌های بیماری ورتیسیلیوم (Verticillium) شامل گیاهان مختلفی هستند که ممکن است به این بیماری آلوده شوند. برخی از این گیاهان به طور طبیعی مقاوم به این بیماری هستند، در حالی که دیگران آسیب‌پذیر به آن می‌باشند. در ادامه، لیستی از میزبان‌های اصلی بیماری ورتیسیلیوم آمده است:

1. گوجه‌فرنگی: گوجه‌فرنگی یکی از گیاهان بسیار حساس به پژمردگی ورتیسیلیوم است. این بیماری می‌تواند به برگ‌ها، ساقه‌ها و میوه‌های گوجه‌فرنگی آسیب برساند.
2. سیب‌زمینی: سیب‌زمینی نیز به عنوان میزبان اصلی بیماری ورتیسیلیوم شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند به ریشه‌ها و ساقه‌های سیب‌زمینی آسیب برساند و عملکرد آن را تحت تأثیر قرار دهد.
3. خرما: در برخی مناطق خرما نیز ممکن است به پژمردگی ورتیسیلیوم مبتلا شود. این بیماری می‌تواند به ریشه‌ها و ساقه‌های خرما آسیب برساند و باعث کاهش عملکرد محصول می‌شود.
4. زیتون: زیتون نیز به عنوان میزبانی برای بیماری ورتیسیلیوم شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند به ساقه‌ها و شاخه‌های زیتون آسیب برساند و باعث کاهش عملکرد میوه‌دهی آن شود.
5. گلابی و سیب: برخی از ارقام گلابی و سیب نیز به بیماری ورتیسیلیوم حساسیت دارند و ممکن است به طور خاص در شرایط محیطی خاص به این بیماری آلوده شوند.
6. سایر گیاهان: علاوه بر گیاهان فوق، ورتیسیلیوم ممکن است بر روی بسیاری از گیاهان دیگر نیز تأثیر بگذارد، از جمله انواع گیاهان زینتی و درختان مثل سرو و بلوط.

کنترل و مبارزه با قارچ پژمردگی ورتیسلیومی سیب زمینی:

برای کنترل، مبارزه و درمان پژمردگی ورتیسیلیومی چه کار کنیم؟ پیشگیری خیلی بهتر از درمان هست مخصوصا در این بیماری، ولی متاسفانه همیشه این امکان وجود ندارد و ممکن است گیاهان و درختان آلوده شوند. را راههای زیر می توانید برای مبارزه با این بیماری استفاده کنید.

برای کنترل، مبارزه و درمان پژمردگی ورتیسیلیومی چه کار کنیم؟ پیشگیری خیلی بهتر از درمان هست مخصوصا در این بیماری، ولی متاسفانه همیشه این امکان وجود ندارد و ممکن است گیاهان و درختان آلوده شوند. را راههای زیر می توانید برای مبارزه با این بیماری استفاده کنید.

1. بهترین محافظت در برابر بیماری ورتیسیلیوم کاشت گیاهان مقاوم یا مصون از بیماری است.
2. کشاورزان عزیز دقت بفرمایید کنترل این بیماری حتما باید قبل از کاشت انجام شود. مکانی که قرار هست درخت در آن کشت شود، از نظر قارچ‌ها حتما چک شود. به عنوان مثال در زمین‌هایی که قبلا پنبه و یونجه در آن کشت می‌شده نباید درخت پسته بکاریم.
3. چون به صورت قطع زمین و خاک آن زمین به ویروس ورتیسیلیومی آلوده هست در نتیجه مبارزه با این قارچ بسیار دشوار است.
4. یکی از بهترین راه‌های پیشگیری و درمان این بیماری تقویت و تغذیه مناسب گیاه می‌باشد
5. کودهای جدید تحت عنوان کود- سم یا کود- دارو به درمان بیماری و کاهش آن کمک شایانی می‌کنند. در ذیل به معرفی دو نمونه از این کودهای موثر می‌پردازیم.

• فسفیت پتاسیم: این ترکیب به صورت سیستمیک در گیاه حرکت کرده و ضمن تغذیه گیاه باعث افزایش گیاه به بیماری‌ها و آفات می‌گردد.
• سیلیکات پتاسیم: با افزایش ضخامت دیواره سلولی به افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها کمک شایانی می‌نماید.

دیگر روش های کنترل بیماری:

کنترل بیماري پژمردگی ورتیسیلیومی سیب زمینی بدلیل استقرار قارچ در داخل آوند هاي گیاه مشکل بوده، زیرا بیمارگر
از تاثیر قارچکش ها در داخل آوند ها دور مانده و یا اینکه کاربرد سموم سیستمیک روي اندامهاي هوایی
گیاهان بدلیل وجود اسکلرت قارچ در خاك محدود و مقرون به صرفه و عملی نیست

• ستفاده از روشهاي فیزیکی مثل آفتاب دهی خاك
• تزریق بخار آب داغ به داخل خاك ، البته این روش ها بدلیل تجمع مواد محلول در خاك و افزایش سمیت آن  محدودیت هاي خود را دارد
• استفاده از متیل بروماید برای ضدعفونی خاک که البته دیگر این سم فروخته نمیشود و جایگزین آن واپام است
• کشت واریته های مقاوم موثر است
• بهداشت مزرعه و حذف علفهای هرز و گیاهان بیمار اولین قدم در کنترل بیماری است