درخت گردو با نام علمی Juglans regia ،ازجمله درختانی است که به دلیل داشتن مغز مفید برای بدن، پوست و مو و نیز دارا بودن چوب فوق العاده آن بسیار پرطرفدار است. گردوی معمولی درختی است یک پایه که بلندی آن از ۱۰ تا ۲۵ متر قابل تغییر است، گردو دارای برگ‌های مرکب شانه‌ای است و درختی یک پایه است که گل‌های نر و ماده روی یک درخت به صورت جدا گانه ظاهر می‌شوند. گامت‌های ماده گردو دگر گشن است گرده افشانی آن به وسیله باد انجام میشود و حشرات در آن نقشی ندارند. درخت گردو در کنار ارزشی که دارد چه از نظر غذایی و چه از نظر کیفیت چوب ، آفات و بیماری هایی نیز دارد که سلامت گیاه را به خطر می اندازد از جمله بیماری های مهم و شایع گردو آنتراکنوز گردو می باشد، که سال به سال بدلیل عدم رعایت بهداشت باغی ( عدم جمع کردن بقایای برگ و میوه های الوده و سیاه کف باغ) بیشتر می شود.
درخت گردو یک درخت با مقاومت بسیار بالا و مناسب برای کاشت در بیشتر مناطق کشور است. اما بیماری هایی وجود دارند که این درخت پرقدرت را نیز تهدید میکنند. بیماری های مهمی که اگر مراقب نباشیم میتواند محصول، شاخه و برگ و حتی حیات درخت را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از مهم ترین بیماری هایی که ممکن است درخت گردو به آن مبتلا شود بیماری آنتراکنوز درخت گردو است. برای شناخت بیشتر بیماری آنتراکنوز درخت گردو با وبسایت دهکده سبز شمالگان تا انتهای مطلب همراه باشید.
بیماری آنتراکنوز گردو اولین بار در 1815 از اروپا گزارش شد. در بیشتر مناطق گردو خیز ایران ازجمله تهران، قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، گلستان، مازندران، گیلان، کرمانشاه، کردستان، خراسان و برخی از نواحی استان سمنان شیوع دارد.
آنتراکنوز، یکی از بیماریهای مهم گردو در ایـران مـی باشد. ایـن بیمـاری موجب کاهش رشد و عملکرد می شود. قارچ عامل بیمـاری بـه انـدامهای هـوایی درخـت حملـه مـی کنـد.
بر اثر اين بيماري لكه‌هاي قهوه‌اي رنگي روي برگ به وجود آمده كه گسترش اين لكه‌ها موجب كاهش سطح سبز برگها مي‌شود و در نتيجه غذاسازي درخت به شدت كاهش مي‌يابد. همچنين برگ درخت بيمار، زودتر از موعد خزان مي‌كند. با كاهش ذخيره‌سازي غذايي، توليد ميوه براي سال آينده كاهش يافته و درخت آلوده براي مقابله با سرماي زمستانه مقاومت كافي نخواهد داشت.
نبودن ذخيره غذايي كافي، درخت را ضعيف و آن‌را در مقابل آفات و عوامل بيماري‌زاي ديگر نيز حساس مي‌كند. همچنين ادامه و توسعه‌ي بيماري در سال‌هاي بعد موجب ضعيف شدن و كم شدن طول عمر درخت مي‌گردد. خسارت این بیماری در مناطق با رطوبت بالا و گرم بیشتر است.
بیماری آنتراکنوز درخت گردو یکی از شایع ترین و مهم ترین بیماریهای درخت گردو در کشور ایران است. که حاصل از فرم جنسی یک قارچ به نام Jnomonia leptostyea به وجود میاید. این بیماری برای اولین بار در سال 1815 در اروپا دیده شد. و به یکی از شایع ترین بیماری ها در مدیترانه و آسیا تبدیل شد. در کشور ایران برای اولین بار در سال 1331 وجود این بیماری گزارش شد. دوره ی تاخیر این بیماری 2 هفته است و بارندگی زیاد و رطوبت بالای 65 درصد و حرارت کم، از مهم ترین عوامل زمینه ساز آن هستند.
بیماری آنتراکنوز بیشتر میوه و برگ درخت را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری بیشتر در بهار های بسیار سرد و مرطوب و یا اواخر تابستان که دمای هوا کاهش میابد و رطوبت بیشتر میشود، روی درختان دیده میشود.
عامل بیماری آنتراکنوز گردو:
عامل بیماری قارچ Marssoniella (Marssonia) juglandis است که فرم جنسی آن Gnomonia leptostyla نامیده میشود. آسکوسپور ها دوکی شکل، دو حجره ای هستند.
در فصل تابستان چنانچه بارندگی نیز زیاد باشد قارچ به طریق غیرجنسی و به اصطلاح فرم کنیدی دار سریعا تکثیر می‌یابد. بدین ترتیب که در حاشیه لکه های روی برگ نقاط ریز خاکستری مایل به سیاه، به نام آسروول به وجود می‌آید. در اثر فشار کنیدی ها در داخل آسروول، کوتیکول برگ شکاف می‌خورد و توده کنیدی ها آزاد می‌گردد. کنیدی ها دوکی شکل و دوسلولی هستند. این کنیدی ها بی رنگ،خمیده و به وسیله یک جدار عرضی به دو سلول نامتساوی تقسیم می‌شوند.
علائم بیماری آنتراکتوز روی برگ های درخت گردو:
برگ درخت گردو بسیار حساس است، یعنی زودتر از سایر قسمت های درخت مورد حمله ی این قارچ قرار میگیرد. اگر درخت به تازگی به این بیماری مبتلا شده است، روی برگ های آن لکه های کوچک و به رنگ قرمز، قهوه ای و خاکستری با نقاط کوچک سیاه دایره ای ایجاد میشود. رفته رفته روی برگ های درخت، لکه های خاکستری و قهوه ای با حاشیه ی قهوه ای رنگ و به صورت نامنظم و در اندازه ی بزرگ ایجاد میشود. و سپس باعث ریزش آنها قبل از فصل پاییز میشود.
علائم بیماری آنتراکنوز روی شاخه ها و میوه درخت گردو:
لکه های خاکستری و قهوه ای با حاشیه قهوه ای رنگ به صورت بیضی های کشیده و فرورفته تر روی شاخه های درخت دیده میشود.
اگر بیماری شدت بیابد، لکه ها به رنگ قهوه ای و سیاه رنگ فقط روی پوست سبز میوه دیده میشود. این بیماری اندازه ی میوه را کوچک تر کرده و مغز آن را نارس میکند.
از نشانه های شدت یافتن بیماری آنتراکتوز روی شاخه های درخت گردو، وجود کنه های گرد و یا کشیده فرورفته روی آنهاست. این بیماری سرشاخه ها را خشک و باعث ریزش برگ های آن میشود. این کنه ها رفته رفته روی میوه های درخت نیز گسترش میابند.
با شدت یافتن این بیماری، بافت سبز رنگ درخت به طور کامل از بین رفته و با ریزش برگ ها، به سایر درختان باغ نیز منتقل میشود.
مغز گردوهای آلوده بدشکل و تیره می شود. روی پوست سبز میوه های جوان، لکه های گرد نامنظم ، کمی فرورفته و کوچک تر از لکه های روی برگ ظاهر می شود. میوه های آلوده به طور طبیعی رشد نکرده و اغلب پیش از موعد می ریزند. لکه های پیشرفته روی میوه ممکن است منجر به پیدایش لکه های بافت مرده و تیره رنگ در مغز گردو شود.
بیولوژی و زیست شناسی عامل بیماری:
قارچ عامل بیماری لکه سیاه گردو زمستان را اغلب در داخل برگ های آلوده و پیر و روی میوه های ریخته شده و یا در داخل زخم هائی که روی شاخه های سال گذشته وجود دارد می‌گذراند. در فصل بهار همزمان با ریزش باران های بهاری، آسکوسپورهای قارچ از داخل پریتسیوم های کوچکی که روی برگ ها و میوه های افتاده، در اواخر پاییز یا در بهار تشکیل یافته بیرون می‌ریزد و توسط باد انتقال یافته و بدین وسیله آلودگی اولیه بروز می‌نماید.
خسارات بیماری آنتراکتوز:
در مرحله ی اول این بیماری باعث ریزش میوه های جوان می شود. بنابراین باعث کاهش محصول خواهد شد.
اگر هنگام حمله ی این بیماری میوه ها کمی بزرگتر باشند؛ نمیریزند. اما سطح روی میوه دفرمه و مغز آن چروکیده میشود.
همانطور که گفته شد رطوبت بالا یکی از عوامل تاثیرگذار در گسترش این بیماری است. اگر سال پربارش و مرطوبی را پشت سر میگذاریم، برگ ها به صورت کامل میریزند. حتما باید برگ های درخت را به طور کامل از زیر درختان جمع آوری کنیم.
شاید این مطلب را هم دوست داشته باشید: بیماری آنتراکنوز درخت انگور
روش های پیشگیری از بیماری آنتراکنوز درخت گردو:
مقاومت درختان، ژنوتیپ و پایه ها در ابتلا به این بیماری بیشترین تاثیر را دارند. برای کنترل بیماری از روش سمپاشی استفاده میشود. اما بهتر است برای جلوگیری از بیماری، از ارقام مقاوم تر برای کاشت در باغ استفاده کنید.
تحقیقات نشان میدهد که ارقام ژنوتیپ B21 بیشترین آسیب پذیری و ژنوتیپ های OR4 و T19 کمترین آسیب پذیری را در برابر این بیماری از خود نشان میدهند.
یکی دیگر از راه های پیشگیری از این بیماری، رعایت بهداشت عمومی باغ است. توجه کنید که حتما باید برگ های ریخته شده در طول فصل پاییز و فصل رشد، جمع آوری و سوزانده شوند.
روش های درمان بیماری آنتراکنوز درخت گردو:
مبارزه با این بیماری نیز همانند بیماری های دیگر به دو روش مبارزه زراعی و مبارزه شیمیایی تقسیم می شود.
مبارزه زراعی :
استفاده از ارقام مقاوم به بیماری
جمع آوری، از بین بردن یا دفن کردن برگ ها و میوه های آلوده ریخته شده روی زمین
رعایت فاصله کافی بین درختان برای ایجاد جریان هوا
آبیاری منظم و تقویت درخت با استفاده بهینه از کود ازت
مبارزه شیمیایی:
برای مبارزه با این بیماری علاوه بر انجام اقدامات زراعی ، سمپاشی طی چند مرحله نیز نیاز می شود:
- استفاده از بردو فیکس در پاییز بعد از ریزش 70% برگ ها به نسبت 5-10 در هزار
- اسفاده از بردو فیکس قبل از تورم جوانه ها در آخر زمستان به نسبت 5-10 در هزار
- استفاده از اکسی کلرور مس یا کاپتان قبل از گلدهی و زمان ظهور اولین برگچه ها برای پیشگیری از بیماری آنتراکنوز در باغاتی که خسارت آنتراکنوز داشته یا احتمال بیماری وجود دارد (طبق نظر کارشناس)
- استفاده از سمومی مانند کاپتان و اکسی کلرور مس بعد از تشکیل میوه
