تریپس گندم
نام علمی: (.Haplothrips tritici (Kurd
خانواده: Phloeothripidae
شناسایی آفت
طول حشره کامل ۲ میلیمتر و رنگ آن قهوه‌ای تیره بوده بـه طوریکه به نظر سیاه می‌‌آید. ساق پا، پنجه پا و قسمت میان شاخک روشن است. طول سر کمی بیشتر از عرض آن است و در قسمت جلو کمی باریک میشود. آخرین بند شکم دارای یک تخم‌ریز استوانه ای است که در انتها مجهز به تاجی از موهای بلند می‌باشد. پوره به رنگ قرمز روشن بوده و به همین دلیل از حشره کامل به راحتی تشخیص داده میشود. تخم بیضوی دراز است و طول آن به 0.4 میلیمتر می‌رسد.
شکل ۳۳ – حشره کامل .Haplothrips tritici Kurd
مناطق انتشار و شدت خسارت
در ایران هر جا که گندم کشت میشود این تریپس نیز فعالیت دارد. آن را می‌توان گذشته از غلات روی انواع گیاهان خانواده گندمیان نیز دید. خسارت این حشره شدید است و باعث کاهش قابل توجه محصول میشود گهگاه مشاهده شده که نیمی از خوشه تلقیح نمیشود و لاغر و سفید باقی می‌‌ماند. این پدیده می‌تواند مربوط به تریپس گندم نیز باشد. خسارت پوره و حشره کامل در قسمتهای مختلـف خـوشـه گـنـدم صورت میگیرد. تاکنون خسارت کیفی این حشره در ایران ثابت نشده و اهمیت آن منحصراً مربوط به خسارت کمی است.
شکل ٣٤ – خوشه سالم سمت راست و خوشه تغییر شکل یافته به علت حمله تریپس گندم سمت چپ
زندگی آفت
این حشره یک نسل در سال دارد. زمستان گذرانـی بـه صورت پوره سن دوم در اعماق مختلف خاک پای بوته از حدود ۲ تا حدود ۱۵ سانتیمتری صورت میگیرد. پس از سپری شدن سرما این پوره‌ها به حرکت در آمده و خود را به سطح خاک میرسانند. در آنجا پس از مدت کوتاهی حضور روی گرامینه‌های مختلف داخل مزرعه مراحل پیش شفیرگی و شفیرگی را طی نموده و به حشره کامل تبدیل می‌‌گردند. ایــن حشرات پس از تشکیل خود را به مزارع گندم دور و نزدیک اطراف میرسانند. در این راستا باد به ویژه بادهای غالب در این مناطق کمک موثری به آنها می‌کنند و این چنین است که مزارعی که در سر راه چنین بادهایی قرار دارند بیشتر آلوده می‌شوند. این حشرات کامل پس از استقرار در مزارع گندم و مقداری تغذیه کرده و سپس تخمریزی می‌کنند. تخمها بــه طور انفرادی روی نسوج مختلف خوشه قرار داده می‌شوند. از این تخم ها پوره‌های سن اول خارج می‌شوند. این پوره‌ها که طول عمرشان کوتاه است بیشتر از گلهای گندم تغذیه می‌کنند عوض کرده و پوره‌های سن دوم پدید می‌‌آیند که به تغذیه از دانه‌ها پرداخته و تا موقع برداشت گندم و یا کمی قبل از آن به این فعالیت تغذیه ای ادامه می‌دهند، سپس از خوشه‌ها پایین آمده و اطراف طوقه به جستجوی محل زمستان گذرانی می‌پردازند.
مدیریت تلفیقی آفت
برای تصمیم گیری درباره اینکه چه زمانی و در چه تراکمی از تریپس باید از روش شیمیایی استفاده کرد، متوسط تعداد پوره‌ها در یک خوشه به شکل تصادفی آماربرداری میشود و میزان کاهش محصول در هر تراکمی از آفت محاسبه شده و قیمت محصول خسارت دیده با هزینه سمپاشی مقایسه می‌گردد و اگر مقرون به صرفه بود سمپاشی انجام میگیرد. ضمنا باید توجه داشت که با یک بار سمپاشی هر اندازه هم که کار خوب انجام شده باشد همه تریپسها از بین نخواهند رفت و لذا باز هم کاهش محصول خواهیم داشت. به عبارت دیگر این نکته باید همواره در محاسبه‌ها منظور گردد. در مناطقی که علیه سن گندم چه مادر و چه پوره سمپاشی میشود حتی در صورت بالا بودن تراکم تریپس نیازی به سمپاشی اختصاصی بر علیه این آفت نمی‌باشد.
منبع: آفات و بیمار‌‌ی‌های مزارع گندم در ایران – سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
