فصل زمستان زمانی مناسب برای اقداماتی است که انجام آنها موجب کم شدن خسارت آفات در بهار و تابستان و در نهایت، کاهش نیاز به سمپاشی در این فصول میگردد. یکی از مؤثرترین اقدامات، هم برای درختان منازل و هم باغ‌هاي وسیع، سمپاشی زمستانه (پیش‌بهاره) است. سمپاشی زمستانه، خصوصاً برای هسته داران برای مبارزه با شپشک های نخودی (كه در اصطلاح محلي به آن شته خوني مي‌گويند)، درختان دانه دار برای مبارزه با سپردار واوی سیب، کنه ها، پسیل گلابی، لیسه درختان میوه، کرم های جوانه خوار و برای مرکبات در شمال کشور و در مبارزه با آفاتی نظیر شپشک سپردار قهوه‌ای مرکبات، شپشک آردآلود مرکبات، بالشتک مركبات، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
در سمپاشی زمستانه، روغن ها به طور مستقیم برای کنترل شپشک‌های گیاهی، کنه‌های گیاهی، تخم شته ها، تخم تعدادی از حشرات و بعضی لاروهای زمستانی و به منظور بالا بردن اثر حشره‌کشی بعضی از حشره‌کش‌ها مانند ترکیبات فسفره (امولسیون روغنی) و مخلوط کردن با امولسیون، به طور غیرمستقیم بکار میروند. روغنها از جمله سموم فیزیکی (Physical toxicants) هستند که بعد از پاشیده شدن به صورت یک لایه نازک، تمام بدن حشره را احاطه کرده و از طریق بستن منافذ تنفسی باعث مرگ حشرات می‌شوند. همچنین با انحلال قشر مومی جلد حشره باعث می شوند که حشره بوسیله نیروی کشش سطحی آب گرفتار آید.
روغنها نسبت به حشره کش‌های دیگر، مزایای متعددی دارند که میتوان به عدم بروز مقاومت در حشرات و کنه‌های گیاهی در مقابل مصرف آنها و نیز اقتصادی بودن مبارزه به وسیله آنها اشاره کرد. بیشتر روغنهایی که در کنترل آفات بکار میروند از مشتقات نفتی هستند. با توجه به خنک بودن هوا در زمستان، روغنهایی با درجه سولفوناسیون (میزان خلوص روغن از نظر وجود هیدروکربورهای غیراشباع ) 65-75 برای سمپاشی زمستانه بکار میروند. از سوی دیگر، از آنجا که بعضی از روغن ها مانند مشتقات ذغال سنگ، دارای هیدروکربن‌های آروماتیکی و نیز روغن‌های غیراشباع نفتی هستند و خاصیت گیاه‌سوزی دارند، بسیار مهم است که در فرمولاسیون مایونز روغن ها دسته‌ای از هیدروکربن ها برای مبارزه با آفات روی گیاهان بکار گرفته شوند که نقطه جوش آنها دقیقاً کنترل شده و از هیدروکربن های پارافینی (اشباع) تشکیل شده باشند. این امر از آنجايی اهمیت دارد که برخی از افراد سودجو به جای استفاده از پارافین از گازوئیل جوشانده استفاده کرده وآن را به صورت مایونز فرموله می نمایند. مهندس بامروت، کارشناس سموم و آفت‌کشها از شرکت گیاه در این ارتباط میگوید که کاربرد این قبیل روغنها، نه تنها اثربخش نخواهند بود بلکه عوارضی برای درخت به دنبال خواهد داشت که 3 تا 4 سال بعد، به صورت پیری زودرس و حتی خشک شدن درخت ظاهر می شود. وی راهکار پیشنهادی خود را در این زمینه، استفاده از فرمولاسیون (Emulsifiable Concentrate) یا مایع امولسیون شونده عنوان می نماید.
مهندس شیخی نیز از کارشناسان شرکت صنایع شیمیايی ایران، درجه سولفوناسیون (درصد گوگرد) و بو را از راههای شناسايی این روغن های غیراستاندارد معرفی می نماید چراکه روغن پارافین فاقد بو است، اما در روغن های غیراستاندارد بوی نامطبوع گازوئیل و روغن سوخته به شدت احساس می شود. به این ترتیب توصیه می شود که در سمپاشي ها از سموم و روغن‌هايی در ظروف پلمپ شده و داراي برچسب نشان‌دهنده مشخصات كامل (نام شركت يا كارخانه سازنده، تاريخ توليد، شماره پارت و…) استفاده شود و از سموم و روغن‌هاي تاريخ گذشته و بي نام و نشان خودداري گردد.
سمپاشی زمستانی در مرکبات، باید قبل از باز شدن گلهای مرکبات پایان پذیرد، اما در درختان دانه دار مناسب‌ترين زمان سمپاشي در اواخر زمستان و در اسفندماه (يك هفته قبل از متورم شدن جوانه‌ها) است. در صورتی که هرس درختان در برنامههای زمستانی مدنظر باشد، جهت حصول نتیجه بهتر تأکید می شود که سمپاشی زمستانه بعد از هرس انجام شود. در هنگام سمپاشی باید تمام قسمت های درخت و حتی سایه‌انداز آن در روی زمین نیز سمپاشی شود./
منبع: مجله دام، كشت و صنعت
