کک کلزا و راه های مبارزه با آن

نام علمی: Plutella xylostella
نام عمومی: کک کلزا، پروانه برگ‌خوار کلزا
گیاهان میزبان: کلزا، کلم، شلغم، کلم بروکلی و سایر گیاهان خانواده کلمیان

معرفی آفت

کک کلزا یکی از مهم‌ترین آفات کلزا در ایران و جهان است که می‌تواند خسارت شدید اقتصادی به محصولات وارد کند. این آفت عمدتاً برگ‌های جوان و غلاف‌های دانه کلزا را مورد حمله قرار می‌دهد و باعث کاهش عملکرد محصول می‌شود.

زیست‌شناسی و چرخه زندگی

• تخم: ماده‌ها تخم‌های کوچک و زردرنگ خود را روی سطح زیرین برگ می‌گذارند.
• لارو: پس از هچ شدن، لاروها به صورت دسته‌جمعی به برگ‌ها حمله کرده و با ایجاد سوراخ و خراش، برگ را می‌خورند.
• شفیره: لاروی پس از چند مرحله تغذیه، خود را به شفیره تبدیل می‌کند که معمولاً در سطح خاک یا روی برگ‌ها به‌صورت پیله بسته می‌شود.
• بالغ: پروانه‌های بالغ کوچک با بال‌های خاکستری رنگ که شب‌فعال هستند و دوباره چرخه تولید مثل را ادامه می‌دهند.

شرایط محیطی مناسب برای رشد و تکثیر کک کلزا دمای معتدل و رطوبت نسبی متوسط است. این آفت قادر است در طول سال چندین نسل تولید کند.

نشانه‌ها و خسارت

• برگ‌های سوراخ‌دار و خراشیده
• برگ‌های جوان چروکیده و کم‌جان
• کاهش وزن دانه و عملکرد کلی محصول
• شدت خسارت بسته به تراکم جمعیت آفت می‌تواند تا ۵۰٪ عملکرد را کاهش دهد.

• روش‌های کنترل

  روش‌های زراعی:

  • رعایت تناوب زراعی و عدم کشت پی‌درپی کلزا
  • برداشت به موقع محصول و جمع‌آوری بقایای گیاهی
  • استفاده از رقم‌های مقاوم یا کم‌حساس

  روش‌های بیولوژیک:

  • استفاده از دشمنان طبیعی مانند زنبورهای پارازیتوئید (مثل Diadegma)
  • تشویق حشرات مفید با ایجاد پوشش گیاهی جانبی

  روش‌های شیمیایی و سموم مناسب:
  برای کنترل لاروهای کک کلزا می‌توان از حشره‌کش‌های ثبت‌شده و توصیه‌شده استفاده کرد. برخی از سموم مناسب شامل:

  ایمیداکلوپراید

• • پریمیکارب (Premicarb)
  • با‌سودین (Bacillus thuringiensis / BT) – سم بیولوژیک
  • اسپینوساد (Spinosad)
  • پروپارژیت و اندوکساکارب (Endosulfan / Indoxacarb) – در صورت تأیید محلی

  استفاده از سم‌ها باید طبق دستورالعمل درج شده روی برچسب محصول، دز مناسب، زمان مصرف و فاصله با برداشت باشد تا ایمنی محصول و محیط زیست رعایت شود.

• روش‌های ترکیبی:
  • تلفیق کنترل زراعی، بیولوژیک و شیمیایی برای مدیریت پایدار آفت

  نکات کاربردی برای کشاورزان

  • پایش منظم مزرعه و بررسی برگ‌ها برای حضور تخم و لاروها
  • اقدام سریع در صورت مشاهده تراکم بالای آفت
  • رعایت توصیه‌های کارشناسان گیاه‌پزشکی برای سم‌پاشی هدفمند