کنه زعفران و روش های مبارزه آن

کنه‌ زعفران که اغلب از پیاز زعفران تغذیه می‌کند، می‌تواند در گسترش بیماری‌های قارچی مانند Rhizoctonia‌ و‌ Fusarium نقش داشته باشد. عادات غذایی آنها منجر به آسیب، پوسیدگی و تغییر رنگ پیاز زعفران‌‌ شده و در نهایت باعث کاهش تکثیر پیاز و گلدهی خواهد شد.

شکل ظاهری و نحوه زندگی کنه زعفران

این کنه میکروسکوپی با نام علمی Rhizoglyphus robini کمتر از یک میلی‌متر طول دارد، رنگش سفید کدر است و کم تحرک به نظر می‌رسد. پاهای آن‌ها کوتاه و قهوه‌ای مایل به قرمز بوده و دارای موها و خارهای زیادی هستند.

این آفت در تمام مدت سال فعال بوده و قادر است چندین نسل تولید نماید، ضمن اینکه هر کنه ماده بالغ می‌تواند تا 500 تخم در طول حیاتش بگذارد.

شرایط مناسب رشد و نمو کنه پیاز زعفران در پاییز و بهار بخاطر وجود رطوبت و دمای مناسب بیشتر فراهم می گردد و به همین خاطر در این دو فصل شاهد ظهور و خسارت این آفت در مزارع زعفران خواهید بود. در فصل تابستان به دلیل دمای بالا و خشکی خاک و در زمستان به دلیل برودت هوا فعالیت این آفت متوقف می‌شود.

علائم آلودگی به کنه پیاز

شناسایی کنه‌های‌ پیاز در محصولات زعفران برای مداخله به موقع و انجام اقدامات کنترلی بسیار مهم است. علائم قابل مشاهده شامل موارد زیر می‌شوند:

1.لکه‌های‌ قهوه‌ای یا سیاه روی پیاز زعفران

اگر لکه‌های‌ قهوه‌ای یا سیاه روی پیاز زعفران خود مشاهده کردید، مهم است که سریعاً برای کنترل انتشار این لکه‌ها اقدام کنید. این لکه‌ها در اثر تغذیه کنه‌ها از بافت پیاز زعفران ایجاد‌‌ می‌شوند.

2.پوسیدگی پیازها

یکی دیگر از نشانه‌های‌ وجود کنه زعفران، پوسیدگی پیاز است. اگر آلودگی شدید باشد، پیازهای زعفران کاملاً پوسیده و از هم پاشیده می‌شوند.

3.توقف رشد و ضعیف شدن گیاهان زعفران

متأسفانه پیازهای زعفران آلوده به کنه به میزان قابل توجهی ضعیف شده و نمی‌توانند به درستی رشد کنند. اگر شاهد کاهش رشد مزرعه زعفران خود هستید، ضروری است که به سرعت سلامت پیازهای زعفران خود را به طوری که آسیبی به گیاه نرسد، بررسی کنید.

4.کاهش گلدهی و کیفیت زعفران

آلودگی کنه‌های‌ پیاز منجر به کاهش تعداد گل‌ها و کیفیت کلی زعفران‌‌ می‌شود. به همین دلیل است که آلودگی به کنه به عنوان یکی از جدی‌ترین تهدیدات مزارع پیاز و زعفران شناخته شده است.

چرا پیاز زغفران دچار کنه‌‌ می‌شود؟

پیاز زعفران به دلایل مختلف از جمله عوامل محیطی و شیوه‌های‌ کشاورزی‌‌ می‌تواند به کنه آلوده شود. برخی از دلایل رایج ایجاد کنه زعفران عبارت‌اند از:

1.شرایط محیطی

رطوبت بالا و دمای گرم شرایط مساعدی را برای آلودگی کنه‌ها ایجاد‌‌ می‌کند. مناطقی با چنین آب و هوا بیشتر مستعد آلودگی به کنه هستند.

2.شرایط نامناسب خاک

خاکی که فاقد زهکشی مناسب بوده یا بیش از حد متراکم شده است،‌‌ می‌تواند به آلودگی کنه‌ها در پیاز زعفران کمک کند. شرایط نامناسب خاک پیازها را ضعیف‌‌ و آنها را در برابر آفات مستعدتر‌‌ می‌کند.

3.عدم رعایت فاصله در کاشت

کاشت پیاز زعفران در فاصله خیلی نزدیک به هم‌‌ می‌تواند منجر به ازدحام بیش از حد شود که محیطی ایده آل برای رشد کنه‌ها ایجاد‌‌ می‌کند.

4.عدم تناوب زراعی

کاشت زعفران در یک مکان بدون تناوب زراعی مناسب‌‌ می‌تواند منجر به تجمع آفات از جمله کنه‌ها در خاک شود. تناوب زراعی به اختلال در چرخه زندگی آفات کمک‌‌ می‌کند و خطر هجوم را کاهش‌‌ می‌دهد.

5.فقدان شیوه‌های‌ مدیریت آفات

عدم اجرای شیوه‌های‌ صحیح مدیریت آفات، مانند نظارت بر علائم اولیه آلودگی و استفاده از آفت کش‌های‌ مناسب در صورت لزوم،‌‌ می‌تواند باعث شود که جمعیت کنه‌ها بدون کنترل افزایش یابد.

روش‌های‌ پیشگیری و کنترل کنه زعفران

چندین اقدام پیشگیرانه وجود دارد که‌‌ می‌تواند به محافظت از پیاز زعفران در برابر آلودگی کنه کمک کند:

• مدیریت خاک: از زهکشی و هوادهی مناسب خاک برای جلوگیری از رشد جمعیت کنه‌ها اطمینان حاصل کنید. از خاکی با زهکشی خوب استفاده کرده و از آبیاری بیش از حد خودداری کنید.
• تناوب زراعی: هرسال زعفران را با گیاهان دیگر جایگزین کنید تا چرخه زندگی کنه‌ها مختل شود و تجمع آفات در خاک کاهش یابد.
• فاصله‌گذاری و کاشت: پیاز زعفران را در فواصل مناسب بکارید تا از ازدحام بیش از حد آن جلوگیری شود. فاصله مناسب باعث گردش بهتر هوا‌‌ می‌شود و خطر هجوم کنه‌ها را کاهش‌‌ می‌دهد.
• نظارت: گیاهان زعفران را به طور منظم از نظر علائم اولیه آلودگی کنه‌ها، مانند تغییر رنگ یا آسیب به برگ‌ها و پیازها، بازرسی کنید. تشخیص زودهنگام، مداخله سریع را ممکن‌‌ کرده و از گسترش کنه‌ها به گیاهان دیگر جلوگیری‌‌ می‌کند.
• شکارچیان طبیعی: حضور شکارچیان طبیعی مانند کنه‌های شکارچی و کفشدوزک‌ها را در مزرعه زعفران ترویج دهید. این حشرات مفید به کنترل طبیعی جمعیت کنه‌ها کمک‌‌ می‌کنند و نیاز به آفت کش‌های‌ شیمیایی را کاهش‌‌ می‌دهند.
• کنترل‌های‌ آلی و بیولوژیکی: از روش‌های‌ ارگانیک و بیولوژیک کنترل آفات، مانند صابون حشره‌کش یا عصاره‌های‌ گیاهی برای مدیریت آلودگی کنه‌ها به شیوه‌ای سازگار با محیط زیست استفاده کنید.
• درمان‌های‌ شیمیایی: اگر آلودگی کنه‌ها شدید شد، استفاده از آفت کش‌های‌ شیمیایی را به عنوان آخرین راه‌حل در نظر بگیرید. آفت کش‌هایی را انتخاب کنید که به طور خاص برای کنترل کنه برچسب‌گذاری شده‌اند. دستورالعمل‌های‌ کاربرد را به دقت دنبال کنید تا اثرات زیست محیطی را به حداقل برسانید و ایمنی را تضمین کنید.

• روش‌های شیمیایی با سم کنه کش پیاز زعفران

  در صورت ابتلا مزرعه به کنه و ظهور علائم علاوه بر رعایت روش‌های زراعی باید از سم کنه‌کش پیاز زعفران به صورت سم آبیاری استفاده کرد که در ادامه نحوه و زمان کاربرد آن توضیح داده خواهد شد.

  سم آبیاری کنه‌کش‌های اشاره شده در جدول زیر در مرحله اوج فعالیت کنه‌ها که در ابتدای پاییز و ابتدای بهار است توصیه می‌شود.

  کنه‌کش	مقدار کاربرد	زمان کاربرد
  نئورون (بروموپروپیلات)	1/5 لیتر در هکتار	پس از برداشت گل و ابتدای بهار
  اومایت (پروپارژیت)	2 لیتر در هکتار
  اسپیدور (اسپیرودیکلوفن)	1/5 الی 2 لیتر در هکتار