سیاهک برگی گندم Flag Smut
عامل بیماری سیاهک برگی گندم قارچ رده Urocystis agropyri است که متعلق است به رده بازیدیومیستها، راسته اوستیلاژینالها و جنس Urocystis. اسپورهای این قارچ تیره رنگ بوده و معمولا ٤ یا ٥ اسپور به هم چسبیده اند. به طور معمول اطراف این سلول ها را سلولهای عقیم و تو خالی که جدار آنها زرد رنگ است احاطه کرده اند. این بیماری در کرج، آذربایجان شرقی و غربی، دزفول و اهواز وجود دارد.
علایم بیماری
تشخیص بیماری سیاهک برگی در مزرعه بسیار آسان است لیکن اغلب به دلیل کوتاه بودن بیش از حد، بوته‌های آلوده از نظر دور می‌مانند. علایم بیماری به صورت نوارهای خاکستری مایل به سیاه روی برگ و غلاف توسعه می‌‌یابد. به تدریج این نوارها شکاف خورده و اپیدرم را پاره کرده و گرد سیاه رنگی که اسپور قارچ عامل بیماری است از آن خارج و منتشر میشود. بوته‌های آلوده اغلب کوتاه مانده، برگ ها لوله می‌شوند و معمولا خوشه تشکیل نمیگردد.
شکل ۹۰ – علایم بیماری سیاهک برگی گندم
اسپورهای آزاد شده به طور معمول سطح بذر و خاک را آلوده کرده و گیاهچه ها و بوته‌های جوان توسط اسپوریدی هایی که در سطح خاک ایجاد شده آلوده می‌شوند. میسلیوم قارچ پس از ورود به درون بافت گیاهچه، به صورت درون بافتی به رشد خود ادامه داده و در نهایت توده اسپور را در زیر کوتیکول برگ و ساقه به وجود می‌‌آورد. از آنجا که برای رشد قارچ عامل بیماری گرمای نسبتا زیاد لازم است لذا خطر انتشار این بیماری در نقاط سردسیر کم است و به همین دلیل در نقاطی که این بیماری دیده شده توصیه میشود که حتی المقدور بذر پاییزه را دیرتر بکارند.
عملیات زراعی شامل کشت ارقام مقاوم، کشت دیر بذر پاییزه، آیش و تناوب زراعی، سوزاندن بقایای کاه و کلش و ضدعفونی بذر با یک سم سیستمیک تماسی می‌تواند در کنترل بیماری مؤثر باشد.
منبع: آفات و بیمار‌‌ی‌های مزارع گندم در ایران – سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
