سوسک برگخوار گندم
نام علمی: (.Oulema melanopus(L
خانواده: Chrysomelidae
مشخصات زیست شناسی خسارت و کنترل
حشره کامل بدنی کشیده، درخشان و بالپوشهای آبی فلزی کشیده و براق داشته و طول آن mm ٥-٤ می‌باشد. سر سیاه مایل به آبی، چشمهای مرکب بسیار برجسته، شاخک سیاه و پیش گرده برجسته نارنجی از مشخصات دیگر این آفت است. پاها زرد حنایی بوده که در انتهای ساق و پنجه سیاه می‌شود. پشت بدن لارو این حشره در تمام طول دوران لاروی از پوشش سیاه و لزجی پوشیده شده که رطوبت بدن لارو را حفظ میکند.
شکل ٤٤ – حشره کامل (Oulema melanopus (L.
این حشره در همه گندم زارهای ایران کم وبیش فعال است و می‌توان آن را از گیلان تا بلوچستان یافت. تغذیه آنها از برگ غلات و گونه‌های غیر زراعی از خانواده گندمیان دیده شده است. این آفت ضمن تغذیه از برگ، نوارهای موازی با رگبرگها ایجاد میکند. حشرات کامل برگ خوارند و لاروها نیز در تمام طول دوره لاروی از پارانشیم برگ تغذیه می‌کنند و خسارت عمده مربوط به دوران لاروی است. خسارت این آفت در بعضی از سالها و بعضی شرایط خاص اوج گرفته و مسأله ساز می‌شود به نظر می‌رسد که تلفات زمستانه و میزان آن در این نوسان جمعیتی نقش دارد.
شکل ٤٥ – خسارت O.melanopus روی برگ گندم
این آفت زمستان را به صورت حشره کامل در شکاف‌های تنه درختان و زیر پوستکهای شل و سست تنـه و عمق خاک اطراف تنه درختان سیب موجود در منطقه می‌‌گذراند. بعد از اینکه حشرات کامل جهت فعالیت مجدد از پناهگاه‌های زمستانی خارج شدند به مزارع گندم، جو و چاودار روی می‌‌آورند و شروع به تغذیه می‌کنند. این حشرات پس از تغذیه و جفتگیری شروع به تخمریزی می‌کنند. تخم ها به صورت انفرادی یا دوتایی بیشتر در سطح رویی برگ و در قسمتهای پایین تر بوته‌ها دیده می‌شوند. لارو که پوشیده از پوشش سیاه و لزج چسبناک است پس از چهار سن لاروی با بجا گذاشتن پوشش لزج و آخرین جلد لاروی بر روی برگ، وارد مرحله پیش شفیرگی می‌شود. شفیره داخل محفظه ای متشکل از ذرات خاک و ترشحات دهانی پیش شفیره‌ها در عمق ۳-۲.۵ سانتیمتری خاک تشکیل می‌‌گردد. در پایان دوره شفیرگی حشرات کامل خارج شده و پس از مدتی تغذیه از گندم و جـو بـه سـایر گرامینه‌ها حمله نموده و پس از تکمیل ذخیره سازی به پناهگاه‌های زمستانه مهاجرت می‌کنند. این آفت یک نسل در سال دارد.
شکل ۴۶ – لارو O.melanopus پوشیده از مایع لزج چسبناک تیره رنگ
فعلاً و بر اساس شرایط جمعیتی این حشره مبارزه شیمیایی اختصاصی بر علیه آن تجویز نمیشود و سمپاشی‌های رایج علیه سن گندم این حشره را تا حد رضایت بخشی مهار میکند.
منبع: آفات و بیمار‌‌ی‌های مزارع گندم در ایران – سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
